Özvatan
Tarihi: İlk yerleşim yeri Kale mahallesi olmuştur. Tarihi M.Ö. 430 yıllarına kadar uzanmaktadır. Daha önce “Çukur” olan ismi 1990 yılında ilçe olduğu zaman ismi Özvatan olarak değiştirilmiştir.
İlçede bulunan en eski yerleşim yerlerinin Kızılırmak kenarında bulunan Harsanız ve Zırha Kaleleri olduğu ve bunlarında Eti (Hitit)'lere ait olduğu bilinmektedir. O dönemlerde halkın bu bölgede madencilik ve ticaretle uğraştığı öğrenilmiştir. M.Ö. 430 yıllarında Zırha Kalesi'nin Roma topraklarına katıldığı yörede Roma medeniyetinin izleri görülmektedir. Kayseri Kültür Araştırmacılarının 1967 yılında yapmış olduğu araştırmada M.S.300-600 yıllarına ait mezar taşlarında Türk isimlerine rastlanmıştır. Bölgeye ilk gelen Türk aileleri Kasım Çelebi, Dikboynuz, Hıdır Kahya, İbrahim Oğulları, Mustafa Paşa aileleridir. Özvatan'daki ilk yerleşim yeri Kale mahallesi olmuştur. Yöre Yozgat Sancağına bağlı iken "Kaleköy" şeklinde haritaya geçmiştir. 1890-1900 yıllarında Özvatan (Çukur) Muncusun'a (şimdiki ismi ile Güneşli) merkez köy konumunda olduğu ve 1924 yılında da Selanik muhacirlerinin Çukur'a yerleştirildiği görülmektedir.
