Ekonomi
Sanayi
Türkiye’nin merkezinde yer alan, 6000 yıllık tarihi geçmişe sahip en eski yerleşim yerlerinden biri ve İpek yolu üzerinde olan Kayseri, uygun coğrafi konumunun da etkisiyle her devirde önemini korumuştur. Pek çok uygarlığa beşiklik yapmakla birlikte önemli bir sanayi ve ticaret merkezi olma özelliğini, her geçen gün gelişen sanayisiyle daha da pekiştirmektedir.
Dünyanın ilk organize ticaret merkezi olarak kabul edilen Kültepe’de başlayan ticaret geleneğini tarih boyunca devam ettiren Kayseri 5,2 milyar dolarlık dış ticaret hacmi, sanayi sicile kayıtlı 5.000’in üzerinde sanayi işletmesi ile ülkemizin önemli bir ticaret ve sanayi şehridir. Yenilikçi, girişimci, çalışkan ve hayırsever insanı ile Kayseri, bir marka şehirdir.
Kayseri, Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğünün (KAGM) 2017 yılı İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırmasına (SEGE-2017) göre 17. sırada yer almaktadır.
Mülga Ekonomi Bakanlığının 2011 yılı İl Dış Ticaret Raporuna göre, Nitelikli Sıçrama Kabiliyeti sıralamasında 10. sırada yer almaktadır. Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu’nun (URAK), 2016-2017 İller Arası Rekabetçilik Endeksi sıralamasında 17. sırada, Yenilikçilik Alt Endeksi sıralamasında ise 9. sırada yer almaktadır.
İlde sanayileşme politikaları Cumhuriyetin ilanından sonra başlamış olup, 1926 yılında Kayseri Tayyare Fabrikası ve Bünyan Halı İpliği Fabrikası, 1935 yılında ise Sümerbank Kayseri Bez Fabrikasının faaliyete geçirilmesiyle sanayileşmenin ilk adımları atılmıştır.
İl sanayi üretimini oluşturan başlıca imalat sektörleri; mobilya imalatı, metal ürünleri imalatı, gıda ürünleri imalatı, makine ve ekipmanları imalatı ile kauçuk ve plastik imalatı olarak sayılabilir.
İstanbul Sanayi Odasınca belirlenen 2023 yılı “Türkiye’nin İlk 500 Sanayi Kuruluşu” listesinde Kayseri’den 14 sanayi kuruluşu yer almaktadır.
Sanayi Sicil Faaliyetleri
Kayseri’de sanayi siciline kayıtlı olan sanayi işletmelerinde çalışan personel sayısı 111.382’dir. İlimiz, Türkiye genelinde sanayi siciline kayıtlı toplam sanayi işletmesi sıralamasında % 3’lük oranla 6. sıradadır. Kayseri, İç Anadolu Bölgesinde bulunan İller arasında, Ankara ve Konya’dan sonra 3. sırada yer almaktadır.
Organize Sanayi Bölgeleri
Kayseri Organize Sanayi Bölgesinin tüm alt yapısı tamamlanmış ve arıtma tesisi çalışır vaziyettedir (Arıtma Tesisi 40.000 m³/gün kapasitelidir). Kayseri OSB’nin 2024 yılındaki elektrik tüketimi 1.083.651.814 kwh’dir. Ağırlıklı sektör grubu; mobilya imalatı (%21,54), fabrikasyon metal ürünlerin imalatı (%19,04), toptan ticaret (%8,97), elektronik (%7,79) kauçuk ve plastik imalatı (%6,76) ve tekstil (%6,39), makine ve ekipman (%4,41) sektörleridir.
Dördüncü bir OSB için kuruluş çalışmaları Kayseri Sanayi Odasının öncülüğünde başlatılmıştır.
Kayseri Serbest Bölgesi
11.06.1997 gün ve 97/9524 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu’nun 2. Maddesine istinaden Şehir merkezine 15 Km mesafede Kayseri Serbest Bölgesi kurulmuş ve 28.10.1999 tarihinde ticari faaliyete başlamıştır.
Kayseri ve çevre illerin dış ticaretine katkı sağlanması, bölgede sağlanan teşvik ve avantajlar ile üretim maliyetlerinin düşürülmesi, firmalara rekabet üstünlüğü kazandırılması, amacıyla Kayseri Serbest Bölge olarak seçilmiştir. Bunların yanında, yoğun sanayileşme sonucu yörenin hızla artan dış ticaret potansiyeli, Kayseri’nin Serbest Bölge olarak seçilmesinde önemli bir tercih sebebi olmuştur.
Kayseri Serbest Bölgesi toplam 690 ha olup Serbest Bölgede fiilen faaliyet gösteren 154 firmada toplam 5.388 kişi istihdam edilmektedir.
Teknopark
Alan genişliği 34 ha olan Erciyes Teknoparkta 287 firma bulunmakta olup, 1.429 kişi istihdam edilmektedir. Toplam Ar-ge Projesi sayısı ise 2.172’dir. Teknoparkta bulunan firmaların sektörel dağılımına bakıldığında; %34 ile Yazılım, %19,9 ile Bilgisayar ve İletişim Teknolojileri, %8,9 ile Elektronik, %5,5 ile Sağlık ve %4,3 ile Medikal önde gelen sektörler olarak göze çarpmaktadır.
Sanayi Siteleri
Sanayi sitelerinin toplam alanı 378,43 hektar olup, Otomotiv, Mobilya, Tekstil, Cam, Makine, Elektrikli Ev Aletleri ve daha birçok sektörde faaliyet gösteren 7.987 teşebbüsün varlığı sayesinde çalışan 44.225 eleman, endüstri dünyası için önemli bir kazanç olarak görülmektedir. Sanayi Sitelerine ait bilgiler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Ticaret
İlimizde bulunan Kaniş–Karum dünyanın ilk organize ticaret merkezidir. Burada yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan tabletlerde ilk ticari sözleşmelere rastlanmıştır. Bugüne kadar 25 bin tablet ortaya çıkarılmıştır. Tarih boyunca sanayi ve ticaret merkezi olan Kayseri’de, 3 Organize Sanayi Bölgesi, ilki 1957 yılında kurulan ve bugün faaliyette olan 16 küçük sanayi sitesi ve 1998 yılında 6.905.000 m²’lik alanda faaliyete başlayan Serbest Bölgemiz vardır. Mersin limanına 320 km, Devlet demiryolları yükleme rampasına 900 metre, uluslararası karayoluna 600 metre, havalimanına ise 15 km uzaklıkta olan Kayseri Serbest Bölgesi ulaşım ve sevkiyatta her türlü yatırım için uygun bir konuma sahiptir.
Erciyes Dağı Kış Sporları ve Turizm Master Planı tamamlandığında İlimiz, ulusal ve uluslararası organizasyonlara ev sahipliği yapabilecek tesislere sahip olacaktır. Erciyes Master Planı’nın uygulanmasıyla, Kayseri ekonomisinde büyüme, istihdam ve turist sayısında artış hedeflenmektedir. Kayseri rüzgâr, güneş, jeotermal gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının yanında, kanatlı hayvan ve büyük baş hayvan besiciliğinden elde edilen biyolojik atıklar sayesinde, biyoenerji konusunda da cazip yatırım imkanları sunmaktadır.
Şirketler
Vakıflar
Kooperatifler
İlimizde Ticaret Bakanlığı sorumluluk alanında 128 adet faal kooperatif vardır
Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne 2025 Ocak-Mart döneminde 32.233 kişi çeşitli Kurum hizmetlerinden faydalanmak amacıyla ilk kez başvuruda bulunmuş olup, Kayseri genelinde kayıtlı işsiz sayısı 39.512, kayıtlı işgücü sayısı ise 109.203 olarak gerçekleşmiştir.
2025 Ocak-Mart döneminde 901 kişi ilk kez almış oldukları engelli raporunu ibraz ederek kuruma başvuruda bulunmuştur. Bu başvurularla birlikte Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünde kayıtlı engelli işsiz sayısı 1.625 kişi, kayıtlı engelli işgücü sayısı ise 3.309 kişidir. Aynı dönemde geçmişten gelen kayıtlarla birlikte işe yerleşen engelli sayısı ise 541 kişi (Tescil kayıtlar dâhil) olarak gerçekleşmiştir.
Yeraltı Zenginlikleri
İlimizde bulunan önemli yeraltı kaynakları; Altın, Demir, Krom, Kurşun-Çinko, Manganez, Doğaltaş, Pomza Kireçtaşı, Tuğla-Kiremit Hammaddesi, Kaolen, Diyatomit, Turba, Kömür, Jeotermal Kaynak, Maden Suyu /Memba Suyu, Karbondioksit’dir.
İlimizde Doğal Kaynaklar, Ruhsat ve Kültür Varlıkları Müdürlüğü’nün denetimine tabi olan YİKOB kayıtlarında toplam 5.589 adet maden sahası bulunmaktadır. 308 adet çalışan ve 329 adet faaliyeti durdurulan olmak üzere toplam 637 adet aktif maden sahası bulunmaktadır.
